در عصر حاضر، کابلهای الکتریکی و الکترونیکی بهطور چشمگیری در زیرساختهای فناوری اطلاعات و ارتباطات، صنایع برق و الکترونیک و حوزههایی نظیر اتوماسیون صنعتی و سیستمهای انرژی نقش بنیادی ایفا میکنند. در میان انواع گوناگون سیم و کابل نسوز بهواسطه ویژگیهای خاصشان در انتقال انرژی و اطلاعات، کاربرد گستردهای دارند.
برای انتخاب کابل مناسب، آشنایی با علائم اختصاری حکشده روی کابلها بسیار مهم است. این علائم که ترکیبی از حروف و اعداد را در بر میگیرند، عواملی همچون جنس هادی، نوع عایق، زرهپوشی و رده ولتاژ کابل را مشخص میکنند. در این مطلب، به تفسیر دقیق این علائم خواهیم پرداخت تا کاربران بتوانند با شناخت بهتر، کابلهای مورد نیاز خود را با دقت بیشتری انتخاب کنند.
علائم اختصاری در کابل ها
علائم اختصاری موجود روی کابلها، ویژگیهای متنوع آنها را به نمایش میگذارند و معمولاً در فرآیند کدگذاری و توصیف کابلها به کار میروند. در ادامه، جدولی از این علائم اختصاری که به طور رایج در کابلها استفاده میشود، ارائه شده است. این علائم، مشخصکننده مواد سازنده و خصوصیات مختلف کابلها هستند، از جمله جنس هادی، نوع عایق، حفاظت، زرهپوش و غلاف کابل. استفاده از این نمادها، فرآیند نامگذاری و توصیف کابلها را سادهتر کرده و به کاربران این امکان را میدهد که به دقت و بهراحتی کابلهای مورد نیاز خود را انتخاب کنند. در بخش بعدی، به تفصیل هر یک از این علائم و معنای آنها و کاربردهایشان را مورد بررسی قرار میدهیم.
N (DIN VDE Compliance): این علامت نشاندهنده این است که کابل مطابق با استانداردهای DIN VDE تولید شده است. استانداردهای DIN VDE مجموعهای از مقررات فنی هستند که کیفیت و ایمنی کابلها را تضمین میکنند.
A (Aluminum Conductor): این علامت بیانگر استفاده از آلومینیوم به عنوان جنس هادی کابل است. کابلهای با هادی آلومینیوم سبکتر از کابلهای مسی هستند و در برخی کاربردها به دلیل وزن کمتر ترجیح داده میشوند.
C (Copper Conductor): نشاندهنده استفاده از مس به عنوان جنس هادی کابل است. کابلهای مسی دارای هدایت برقی بالاتری هستند و در بسیاری از کاربردهای صنعتی و مسکونی به کار میروند.
Y (PVC Insulation): این علامت نشاندهنده استفاده از PVC به عنوان ماده عایس کابل است. عایس PVC مقاومت خوبی در برابر حرارت و شیمیایی دارد و برای کاربردهای عمومی مناسب است.
۲Y (PE Insulation): نشاندهنده استفاده از پلی اتیلن (PE) به عنوان ماده عایس کابل است. عایس PE دارای انعطافپذیری بالا و مقاومت خوبی در برابر رطوبت و اشعه UV است.
۲X (XLPE Insulation): این علامت نشاندهنده استفاده از پلی اتیلن مستحکم یا کراس لینک شده (XLPE) به عنوان ماده عایس کابل است. عایس XLPE دارای مقاومت بالاتری در برابر حرارت و بار الکتریکی است و برای کاربردهای صنعتی پیشرفته مناسب میباشد.
C (Concentric Copper Conductor): نمایشدهنده استفاده از هادی هممرکز مسی در کابل است. این نوع هادی به بهبود هدایت الکتریکی و کاهش تلفات انرژی کمک میکند.
CW (Wave and Concentric Copper Conductor): نشاندهنده هادی کابل که از مس به شکل موجی و متمرکز تشکیل شده است. این ساختار باعث افزایش انعطافپذیری کابل و بهبود عملکرد آن میشود.
CE (Concentric Copper Conductor Over Each Core): این علامت نشان میدهد که هر هسته کابل دارای هادی هممرکز مسی است. این ویژگی به افزایش پایداری و کیفیت انتقال سیگنالهای الکتریکی کمک میکند.
C (Concentric Copper Conductor): چنانچه در ساختار کابل، هادی هممرکز مسی به کار رفته باشد، از این علامت استفاده میشود. این ساختار هممرکز، هدایت الکتریکی کابل را بهبود میدهد و تلفات را کاهش میدهد.
تفسیر علائم اختصاری کابلها میپردازیم
N: این علامت بیانگر رعایت استانداردهای DIN VDE در تولید کابل است. بدین معنا که کابل تحت مقررات و دستورالعملهای فنی خاصی ساخته میشود و کیفیت و ایمنی بالایی دارد.
A: در کدگذاری کابلها، زمانی از این علامت استفاده میشود که هادی کابل از جنس آلومینیوم باشد. آلومینیوم وزن سبکتری نسبت به مس دارد و در برخی کاربردها، به دلیل صرفهجویی در هزینه و وزن، ترجیح داده میشود.
C: هنگامی که هادی کابل از مس ساخته شده باشد، از این علامت استفاده میکنند. مس به دلیل رسانایی الکتریکی بالا، در بسیاری از پروژههای الکتریکی و صنعتی رایج است.
Y: این علامت نشان میدهد که عایق کابل از جنس PVC (پلیوینیل کلراید) است. عایق PVC مقاومت مناسبی در برابر حرارت و مواد شیمیایی دارد و برای استفادههای عمومی بسیار متداول است.
۲Y: هنگامی که از پلیاتیلن (PE) بهعنوان عایق استفاده میشود، این علامت در کد کابل ظاهر میشود. پلیاتیلن انعطافپذیری خوبی دارد و در برابر رطوبت و تابش اشعه فرابنفش مقاوم است.
۲X: این علامت بیانگر آن است که عایق کابل از نوع پلیاتیلن مستحکم یا کراسلینک شده (XLPE) ساخته شده است. عایق XLPE در برابر دما و فشارهای الکتریکی بالا مقاوم است و در محیطهای صنعتی و پروژههای حساس استفاده میشود.
CW: این علامت نشان میدهد که در طراحی کابل، هادی مسی هممرکز به شکل موجی (Wave) به کار رفته است. چنین ساختاری میتواند انعطافپذیری کابل را افزایش داده و نصب آن را در برخی شرایط آسانتر کند.
CE: این علامت بیانگر آن است که هر هسته کابل دارای هادی هممرکز مسی است. این ویژگی سبب افزایش پایداری الکتریکی کابل میشود و برای کاربردهایی که نیازمند اطمینان بالا در انتقال سیگنال هستند، حائز اهمیت است.
نمونه حروف اختصاری کابل ها
علامت NYM در سیستم کدگذاری کابلها سه ویژگی مهم را نشان میدهد. N بیانگر تولید کابل مطابق با استانداردهای VDE است که در آلمان رایجاند و کیفیت و ایمنی کابل را تضمین میکنند. Y مشخص میکند که عایق کابل از جنس PVC است و برای بسیاری از کاربردهای الکتریکی گزینهای مناسب به شمار میآید. M هم نشان میدهد که کابل چندرشتهای (multi-core) بوده و میتواند بهطور همزمان برای انتقال سیگنالها یا برقهای مختلف مورد استفاده قرار گیرد.
در نمونهی NHXMH-J، هر حرف ویژگی خاصی از ساختار کابل را بیان میکند. حرف N نشان میدهد که کابل با استانداردهای VDE سازگار است. H به انعطافپذیری کابل اشاره دارد و X به معنای استفاده از عایق متخلخل در ساختار کابل است. حرف M مثل قبل، چندرشتهای بودن کابل را نشان میدهد. حرف دوم H نشاندهنده خاصیت مقاومت در برابر شعله (flame retardant) در کابل است و در نهایت، حرف J حاکی از این است که کابل دارای هادی محافظتی (ارت) بوده و در برابر خطرات الکتریکی ایمنتر عمل میکند.
کاربرد علائم اختصاری در انتخاب کابل
علائم اختصاری روی کابلها اطلاعات مهمی درباره ویژگیها و کاربردهای آنها ارائه میدهند که در انتخاب صحیح کابلها نقش تعیینکننده دارند. برخی نشانهها مانند F برای مقاومت در برابر آتش، W برای مقاومت در برابر شرایط جوی و K برای دارا بودن حفاظ سربی، بیانگر تناسب کابل با محیطهای خاص هستند. به این ترتیب، میتوان اطمینان حاصل کرد که در فضاهای با دمای بالا، شرایط آبوهوایی دشوار یا جاهایی که ایمنی محیط و انسان اولویت دارد، از کابل مناسب استفاده شود. همچنین، علائمی نظیر ۰.۶/۱ KV یا ۳,۶/۶ KV نشان میدهند کابل برای چه سطح ولتاژی طراحی شده است؛ آگاهی از این اطلاعات برای جلوگیری از مشکلات ایمنی یا اختلال در عملکرد ضروری است.
از سوی دیگر، علائمی مثل C برای هادی مسی، Y برای عایق PVC و G برای غلاف فولادی گالوانیزه، جنس و ساختار کابل را مشخص میکنند و به کاربران کمک میکنند تا کابل مناسب را بر اساس شرایط انتقال داده یا کاربردهای صنعتی برگزینند. نشانههایی مانند F برای انعطافپذیری، X برای پلیاتیلن مستحکم و E برای هادی رشتهای نیز اطلاعاتی درباره ظرفیت و عملکرد کابل فراهم میکنند. به عنوان نمونه، برای محیطهایی که نیاز به انعطافپذیری بالا دارند، استفاده از کابلهایی با هادی مفتولی میتواند گزینهای ایدهآل باشد.
استاندارد مربوط به سیم و کابل نسوز
استانداردهای مربوط به استفاده از علائم اختصاری در کابلها، نقش اساسی در تضمین کیفیت و کاربری صحیح کابلهای الکتریکی دارند. این استانداردها اطلاعات لازم را به طراحان، تولیدکنندگان و کاربران ارائه میکنند و بهعنوان یک منبع معتبر برای راهنمایی در انتخاب، نصب و بهرهبرداری از کابلها عمل مینمایند.
استاندارد VDE (Verband der Elektrotechnik, Elektronik und Informationstechnik) در آلمان، شامل مجموعهای از دستورالعملها و آزمونها برای انواع کابلها و علائم اختصاری مرتبط است که مشخصکننده ویژگیها و کاربردهای کابلها میباشد.
استاندارد IEC (International Electrotechnical Commission) نیز مجموعهای بینالمللی از استانداردها و روشهای آزمون برای تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی را تعریف میکند و علائم اختصاری مورد استفاده در کابلها را شامل میشود تا ویژگیهای هر کابل بهروشنی مشخص شود.
استاندارد NEC (National Electrical Code) در ایالات متحده، برای طراحی، نصب و بهرهبرداری از سیستمهای الکتریکی در ساختمانها بهکار میرود و دستورالعملهایی در ارتباط با استفاده از علائم اختصاری در کابلها دارد.
استاندارد BS (British Standards) در انگلستان، مقررات و آزمونهای مربوط به کابلها را در بر میگیرد و در مورد شیوههای استفاده از علائم اختصاری در نامگذاری کابلها راهنماییهایی ارائه میکند.
استاندارد ISO (International Organization for Standardization)، مجموعه مقررات و دستورالعملهای بینالمللی برای تضمین کیفیت و استانداردسازی صنعتی را فراهم کرده است که از جمله آن میتوان به راهکارهای مرتبط با کابلها و استفاده از علائم اختصاری اشاره کرد.
در نهایت، استاندارد CSA (Canadian Standards Association) در کانادا، مجموعهای از راهکارها و آزمونها را برای کابلها ارائه میکند و دستورالعملهایی جهت استفاده از علائم اختصاری در کابلها دارد.
جدول علائم اختصاری کابل افشان
کابل افشان به دلیل انعطافپذیری بالای خود، انتخابی مناسب در محیطهای صنعتی و تجاری به شمار میآید. این نوع کابل از چند لایه مختلف تشکیل شده است که لایههایی مانند عایق الکتریکی، شیلد محافظ برای جلوگیری از تداخلات الکترومغناطیسی، و پوششهای مقاوم در برابر عوامل محیطی را در بر میگیرد. متناسب با نیاز هر پروژه، میتوان از انواع کابل افشان نظیر کابلهای شیلددار، کابلهای معمولی، و کابلهای مسلح با زره فولادی یا آلومینیومی استفاده کرد.
نوع سیم و کابل | نام اختصاری |
سیمهای افشان با عایق PVC | NYAF |
کابلهای افشان سبک با عایق و روکش PVC | NYLHY |
کابلهای افشان متوسط با عایق و روکش PVC | NYMHY |
کابلهای تخت افشان با عایق و روکش PVC | NYFLY |
کابلهای قدرت افشان تک رشتهای با عایق و روکش PVC | NYY |
کابلهای کنترل افشان با عایق و روکش PVC | NYSLY-O-J |
کابلهای کنترل افشان شیلددار با روکش میانی و عایق و روکش PVC | NYSLYCY-O-J |
کابلهای کنترل افشان شیلددار با عایق و روکش PVC | NYSLCY-O-J |
جدول علائم اختصاری کابل قدرت
کابلهای قدرت برای انتقال انرژی الکتریکی از یک نقطه به نقطه دیگر طراحی شدهاند و توانایی جابهجایی جریانهای بالا را دارند. این کابلها معمولاً در سیستمهای توزیع برق، خطوط انتقال و اتصالات قدرتی مورد استفاده قرار میگیرند. مقاومت بالا در برابر تنشهای محیطی و مکانیکی و قابلیت انتقال توان زیاد، باعث شده است تا کابلهای قدرت بهطور گسترده در شبکههای برقی و سیستمهای مدیریت قدرت به کار گرفته شوند.
نوع سیم و کابل | نام اختصاری |
کابلهای قدرت کنترل و چند رشتهای مسلح با نوار فولادی یا آلومینیومی با عایق XLPE و روکش PVC | N2XBY |
کابلهای قدرت و کنترل کانسنتریک (حفاظت با سیمهای مسی) چند رشتهای با عایق XLPE و روکش PVC | N2XCY, N2XCWY |
کابلهای قدرت و کنترل تک و چند رشتهای مسلح با زره فولادی یا آلومینیومی با عایق XLPE و روکش PVC | N2XRY |
کابلهای قدرت تک رشتهای با عایق XLPE و روکش PVC | N2XY |
سیمهای قدرت تک رشتهای با عایق PVC | NYA |
کابلهای قدرت کنترل و چند رشتهای مسلح با نوار فولادی یا آلومینیومی با عایق و روکش PVC | NYBY |
کابلهای قدرت و کنترل کانسنتریک (حفاظت با سیمهای مسی) تک و چند رشتهای با عایق و روکش PVC | NYCY, NYCWY |
کابلهای قدرت و کنترل تک و چند رشتهای مسلح با زره فولادی یا آلومینیومی با عایق و روکش PVC | NYRY |
کابلهای قدرت تک رشتهای با عایق و روکش PVC | NYY |
کابلهای قدرت و کنترل چند رشتهای با عایق XLPE و روکش PVC | NYY-O-J |
جدول علائم اختصاری کابل ابزار دقیق
کابلهای ابزار دقیق به منظور انتقال دادههای دقیق بین دستگاههای اندازهگیری و کنترل و تجهیزات مرتبط طراحی شدهاند و در جابهجایی اطلاعات میان سنسورها، فرستندهها، و سایر ادوات کنترلی به بخشهایی مانند پنلهای کنترل و واحدهای پردازش داده نقش کلیدی ایفا میکنند. این فرایند، موجب افزایش دقت و کارایی در سامانههای کنترل و اندازهگیری میشود.
نوع سیم و کابل | نام اختصاری |
---|---|
کابل های ابزار دقیق چند رشته ای با شیلد (اسکرین) کلی مسلح با عایق و روکش PVC | RE- Y(ST)YRY |
کابلهای ابزار دقیق تک و چند زوجی با شیلد (اسکرین) کلی با عایق XLPE یا PE و روکش PVC | RE – 2X(ST)Y , RE – 2Y(ST)Y |
کابلهای ابزار دقیق تک و چند زوجی با شیلد (اسکرین) کلی با عایق و روکش PVC | RE – Y(ST)Y |
کابلهای ابزار دقیق تک و چند زوجی با شیلد (اسکرین) کلی مسلح با زره فولادی با عایق XLPE یا PE و روکش PVC | RE – 2Y(ST) YRY , RE – 2X(ST) YRY |
کابلهای ابزار دقیق تک و چند زوجی با شیلد (اسکرین) کلی، مسلح با زره فولادی با عایق و روکش PVC | RE- Y(ST)YRY |
کابلهای ابزار دقیق چند رشتهای با شیلد (اسکرین) کلی با عایق و روکش PVC | RE – Y(ST)Y |
کابلهای ابزار دقیق چند زوجی با شیلد (اسکرین) تکی و کلی با عایق XLPE یا PE و روکش PVC | RE – 2Y(ST)Y- PIMF , RE- 2X(ST)Y- PIMF |
کابلهای ابزار دقیق چند زوجی با شیلد (اسکرین) تکی و کلی با عایق و روکش PVC | RE- Y(ST)Y – PIMF |
کابلهای ابزار دقیق چند زوجی با شیلد (اسکرین) تکی و کلی مسلح با زره فولادی با عایق XLPE یا PE و روکش PVC | RE- 2Y(ST)YRY PIMF , RE – 2X(ST)YRY – PIMF |
کابلهای ابزار دقیق چند زوجی با شیلد (اسکرین) تکی و کلی، مسلح با عایق و روکش PVC | RE- Y(ST)YRY – PIMF |
جدول علائم اختصاری کابل آلومینیومی
کابلهای آلومینیومی با هستهای از جنس آلومینیوم ساخته میشوند و به علت وزن سبکتر و هزینه پایینتر نسبت به کابلهای مسی، در برخی کاربردها انتخابی ایدهآل محسوب میشوند. این مزیت اقتصادی و کاهش وزن، آنها را برای پروژههایی که به صرفهجویی در هزینه یا حملونقل آسانتر نیاز دارند، مطلوب میسازد.
نوع سیم و کابل | علائم اختصاری |
---|---|
کابلهای قدرت آلومینیومی تک و چند رشته ای با عایق و روکش PVC | NAYY |
کابلهای قدرت آلومینیومی چند رشتهای با عایق XLPE و روکش PVC | NA2XY |
کابلهای قدرت آلومینیومی چند رشتهای مسلح با مفتول فولادی با عایق XLPE و روکش PVC | NA2XRY |
کابل های قدرت آلومینیومی چند رشته ای مسلح با نوار فولادی با عایق XLPE و روکش PVC | NA2XBY |
کابلهای خودنگهدار با هادیهای آلومینیومی و یا آلیاژی با عایق XLPE | NFA2X |
جدول علائم اختصاری کابل مقاوم در برابر حریق
کابلهای مقاوم در برابر حریق به گونهای طراحی شدهاند که ضمن جلوگیری از انتشار شعله در هنگام آتشسوزی، توان انتقال انرژی الکتریکی را نیز حفظ کنند. این نوع کابلها بهویژه در مکانهایی با نیاز بالا به ایمنی در برابر آتش، نظیر بیمارستانها، فرودگاهها، ساختمانهای اداری و سایر اماکن عمومی، کاربرد گستردهای دارند.
نوع سیم و کابل | نام اختصاری |
---|---|
کابلهای مقاوم در برابر حریق با نوار میکا با عایق XLPE و روکش هالوژن فری LSFOH | N2XH |
کابلهای مقاوم در برابر حریق مسلح با نوار میکا با عایق XLPE و روکش هالوژن فریLSFOH | N2XHRH |
کابلهای ابزار دقیق مقاوم در برابر حریق چند زوجی با نوار MICA GLASS با عایق XLPE اسکرین تکی و کلی با روکش LSFOH | RE – 2X (ST) H – PIMF |
کابلهای ابزار دقیق مقاوم در برابر حریق با نوار MICA GLASS با عایق XLPE اسکرین تکی و کلی، مسلح با زره فولادی با روکش LSFOH | RE- 2X(ST)HRH- PIMF |
نتیجه گیری
در نتیجهگیری این مطالعه از مجموعه علائم اختصاری کابلها، باید تأکید کنیم که دانش این نمادها برای هر کسی که در حوزه برق و صنایع وابسته فعالیت دارد، ضروری است. این علائم نه تنها نقش کلیدی در انتخاب کابلهای مناسب با نیازهای پروژههای مختلف ایفا میکنند، بلکه به تضمین پایداری و کارآمدی این تجهیزات در برابر چالشهای محیطی و فنی کمک مینمایند. شناسایی دقیق و صحیح این علائم اختصاری به افراد امکان میدهد تا با اطمینان بیشتری درباره کیفیت و استانداردهای مورد نیاز برای کابلهای خود تصمیمگیری کنند. این مقاله، بهعنوان یک راهنمای عملی در فروشگاه داوود المنت، نه تنها به افزایش آگاهی کاربران کمک میکند، بلکه مسیرهایی برای ارتقای ایمنی و کارایی بلندمدت در این حوزهها فراهم میآورد.