کاربرد ترموستات یخچال
ترموستات یکی از اجزای مهم هر یخچال است. هدف از آن حفظ دمای ثابت در یخچال است. به طور شماتیک، هر ترموستات از یک ظرف با یک لوله تشکیل شده است. این لوله نقش یک عنصر حرارتی حساس را ایفا میکند. لوله دم به اواپراتور متصل است. بهمحض افزایش یا کاهش دما در اواپراتور، فشار در لوله نیز به ترتیب کاهش یا افزایش مییابد. بسته به سازنده، در ترموستات یخچال، ویژگیهای مدل و زمان ساخت یخچال شما، میتوان یکی از چندین نوع ترموستات را در آن نصب کرد. اما درواقع، آنها کاملا یکسان هستند و تفاوت اصلی آنها فقط در حد دمایی است که کمپرسور در آن راه اندازی یا متوقف میشود.
راهنمای تنظیم ترموستات
گفتیم که یک ترموستات وظیفه حفظ دمای یخچال را با کمک کمپرسور و فرمان دادن به آن انجام میدهد؛ برای تنظیم حد مجاز ترموستات میتوان به دستورالعملهای موجود در دفترچه راهنما یخچال رجوع کرد. شایانذکر است که برای انواع ترموستات و کمپرسور درجه ۶ استاندارد خواهد بود و برای تنظیم حالت ترموستات ابتدا بایستی با اهرم دماپا، آن روی عدد ۶ تنظیم کنیم؛ سپس ترموستات توسط برنامه داخلی خود به کمپرسور فرمان اجرایی و متصل شدن خواهد داد. زمانی که جریان الکتریکی موجود در کمپرسور به بالاترین حد خود رسید و درجه ۶ را پوشش داد، ترموستات یکبار دیگر نقشآفرینی میکند؛ به این صورت که پس از نیل به ۶ درجه، فرمان قطع کمپرسور صادر میکند تا بتواند دمای داخلی یخچال را در همین حالت ثابت کند. باتوجه به وظیفه اصلی دماپا که باعث تنظیم دما و ثابت کردن آن در یخچال است، میتوان گفت که هر یخچال بر اساس درجهای که برای تنظیم سرمایش دارد، تایم خودکار و حالت اتومات خود را برنامهریزی میکند. برای تنظیم دماپا در هر یخچالی باید عواملی را در نظر گرفت؛ یک عامل مهم در این مورد، تغییر دمای محیط در زمانهای مختلف سال است و مهمترین کار در این مورد این بوده که در فصل گرم و سرد بهگونهای دمای یخچال تنظیم شود تا بتواند از فساد مواد داخل یخچال جلوگیری کند.
عملکرد ترموستات یخچال
کارایی ترموستات تا حدی اهمیت دارد که هرگونه برهمخوردن تعادل دمای یخچال ممکن است ناشی از خرابی در دماپا باشد؛ برای مثال زمانی که درجه یخچال توسط اهرم ترموستات، روی عدد هفت تنظیم میشود تا مادامی که کمپرسور به آن درجه برسد، یخچال در حالت اتومات قرار میگیرد و زمانی به درجه هفت رسید، دماپا کمپرسور را قطع و درجه سرمایشی را در همان درجه stable میکند و در نتیجه یخچال با توجه به برنامه ترموستات در هر تایم حالت اتومات را فعال میکند.
این تایم فعالیت به دمایی که برای ترموستات تنظیم شده، بستگی دارد. پس از وجود دماپا در یخچال، وجود سیالات مبرد در یخچال به همراه کمپرسور و اجزای آن در عملکرد بهینه یخچال مذکور تأثیر خواهند داشت. در صورتی که یخچال سیالات موجود در خودش را شارژ کند، بعد از گذشت یک شبانهروز روند سرمایشی به حالت پیشفرض بازمیگردد؛ در غیر این صورت باید دانست که در کارکرد یخچال خللی وارد شده و باید با تعمیرکار و متخصص مشورت کرد؛ اما در جواب این سؤال که حد مجاز کارایی خودکار یک یخچال چقدر است؟ باید گفت که تا ۶ ساعت مجاز و استاندارد خواهد بود و درصورتیکه از این مقدار تجاوز کرد، ممکن است یخچال آسیبدیده باشد و لازم است نسبت به رفع نقص اقدام کرد.
علت خرابی ترموستات
قطعه دماپا مانند همه اجزای الکتریکی دیگر مترصد خرابی خواهد بود و دلایل بسیاری نیز خواهد داشت که در ادامه به بررسی آنها پرداخته خواهد شد. 🔶 یکی از دلایل خرابی دماپا، نحوه چینش غیراستاندارد مواد غذایی داخل یخچال است. در هنگام چینش مواد داخل یخچال، لازم تا هر خوراکی در جای مناسب خود قرار بگیرد. برای مثال درباره سبزیجات نگهداری آنها در طبقات پایینی بهتر خواهد بود؛ چرا که در طبقات اول، سرمایش بیشتر است و کیفیت آنها را از بین خواهد برد و عمدتاً نوشیدنیها باید داخل درب یخچال قرار داده شوند و اطراف دریچه دمپر نیز باید خالی بماند تل انتقال برودت بهراحتی انجام شود. 🔶 دلیل دوم، عدم تنظیم دمای داخلی یخچال است؛ این نکته را باید در نظر داشت که در کلیه فصول، تنظیم درجه یخچال بین دو تا چهار درجه کفایت میکند. جایگاه یخچال در آشپزخانه نباید در معرض نور مستقیم آفتاب باشد. باتوجه به نقش انکارناپذیر جریان برق در کارکرد یخچال، احتمالاً دلیل خرابی ترموستات نحوه اتصالات برقی کمپرسور، بالاخص سیمکشی پشت یخچال است که احتمال قطعی یک سیم و یا آسیبدیدن آن وجود دارد.
حالات کلی خرابی ترموستات یخچال
اگر دماپا به هر دلیلی از کار بیفتد دو حالت متصور است: عدم تولید سرما توسط کمپرسور یا تولید برودت بیش از حد مجاز.
اگر کمپرسور خراب شود از فرمان اتصال اطاعت نمیکند و پس از تولید گرما داخل یخچال، کارایی آن را از بین میرود. قسمتهای مهم یخچال در کارایی سرمایشی اصلی نقش بسزایی دارند، مانند موتور یخچال که فیالواقع قلب یخچال بوده و عملکرد آن بر کارایی سایر اجزا تأثیرگذار خواهد بود. اگر موتور یخچال منظم نباشد، بدنه آن سرد شود و یا دائماً در حالت off & on قرار بگیرد ترموستات خراب میشود و یخچال میسوزد.
اگر درباره موتور با چنین رخدادی مواجه شدیم بایستی در کوتاهترین زمان ممکن نسبت به رفع آن اقدام کنیم تا به دماپا آسیبی نرسد.
اتومات نبودن یخچال و در پی آن ایجاد برفک در فریزر، از دلایل خرابی دماپا هستند. این مشکل در طول زمان بحرانیتر شده و ممکن است ضررهای بیشتری به یخچال وارد کند. یکی از دلایلی که برای سردوگرم شدن یخچال تعریف میشود، خرابی لاستیکها و قفل در یخچال است که بهاشتباه آن را به خرابی دماپا نسبت میدهند. با تعمیر این مورد، دمای داخلی یخچال هدر نمیرود و به آن آسیب نخواهد رسید.
انواع تست خرابی ترموستات
یک کلید الکتریکی به نام ترموستات برای قطع یا اتصال حریان برق به کمپرسور وجود دارد که این کلید کمپرسور را در زمان ورود به جریان استاندارد، قطع میکند. علائم خرابشدن دماپا مواردی مانند گرمای فضای داخلی یخچال، مداوم کارکردن کمپرسور، از بین رفتن تعادل تایم استراحت و کارایی موتور است. برای اطمینان حاصل کردن از اینکه آیا دمای اطراف بر دمای داخل یخچال تأثیرگذار بوده یا نه میتوان آن را ارزیابی کرد. در مرحله اول ارزیابی بایستی درجه دماپا را در حالت ۳ درجه سانتیگراد تنظیم کرد. پس از آن یک لیوان را داخل یخچال قرار داده و بعد از گذشتن یک روز به کمک دماسنج، دمای آن را اندازهگیری میکنیم.
محافظت از ترموستات یخچال
یخچال به طور مداوم کار میکند و با برفک زیاد، دما افزایش مییابد. دلیل اصلی خرابی ترموستاتها، سایش طبیعی یا تغییرات ناگهانی دما است. برای محافظت از ترموستات در صورت مشاهده موارد زیر باید به بررسی آن بپردازید: ۱. محصولات خنک نمیشوند، بلکه در یخچال منجمد میشوند. ۲. یخ زدن یخچال به طور کامل متوقف میشود یا به طور ناکارآمد یخ میزند. ۳. با باز شدن در، چراغ روشن میشود، اما موتور بیصدا است. ۴. بدون توجه به دما، کمپرسور یا به طور مداوم کار میکند یا اصلا روشن نمیشود. اگر مشخص شد که ترموستات یخچال کار نمیکند؛ کافی است با یک تعمیرکار تماس بگیرید تا شما را راهنمایی کند و به تعمیر آن بپردازید.
تست کمپرسور
درصورتیکه درجه آب بین یک تا پنج درجه بود، میتوان از سلامت دماپا و یخچال اطمینان حاصل نمود. در یک شیوه ارزیابی دیگر باید از کارد سالم کمپرسور اطمینان حاصل نمود. انجام این امر به صورتی است که در قدم باید سیمکشی پشت یخچال را مورد بررسی قرارداد تا از انتقال استاندارد برق مطمئن شویم. اگر این انتقال استاندارد انجام شود، مشکل دماپا به برقرسانی مربوط نمیشود؛ بعد از بررسی کردن کمپرسور اگر بدنه آن سرد بود باید دانست که مشکل از ترموستات یخچال است.
تست سیمکشی
سیستم برقرسانی هر یخچال بر اساس دستورالعملی که در دفترچه راهنمای هر یخچال قید شده است، انجام میشود. ازآنجاییکه این سیستم و مجموعه سیم و کابلهایی که در آن بهکار رفته مستقیماً در نحوه کارکرد کمپرسور اثرگذار هستند؛ در هنگام مشکل بایستی به ارزیابی این سیمکشی پرداخت. روش سوم ارزیابی خرابی ترموستات دقیقاً به همین موضوع میپردازد چنان که در طی آن، سیمهای مهم کمپرسور را قطع کرده به هم متصل میکنند. درصورتیکه کمپرسور شروع به کارکردن کند، یعنی دماپا آسیب دیده است.
مراحل ابتدایی تعویض ترموستات
درصورتیکه خرابی ترموستات برای مصرفکننده مسجل شد، بایستی نسبت به تعویض آن اقدام کند که مراحل انجام آن به شرح ذیل است. ابتدا برق یخچال را قطع کرده یا کل برق آشپزخانه را از کنتور منزل، خاموش میکنند.
به مدت ۳۰ دقیقه نباید یخچال را به برق متصل نمود پس لازم است تا مواد غذایی حساس در جای خنکی نگهداری شوند. در مرحله بعدی جایگاه ترموستات در یخچال را شناسایی میکنند. در یخچالهای فریزر در بالا و قسمت عادی در پایین قرار دارند، ترموستات زیر محفظه فریزر تعبیه میشود.
در یخچالهای ساید که فریزر و یخچال در کنار یکدیگر هستند، دماپا در قسمت پشتی فریزر تعبیه شده است. در قدم بعدی اهرم تنظیم درجه را توسط پیج گوشتی از دماپا جدا کرده و آن را در جایی قرار میدهند؛ در این حالت میتوان شفت دماپا را با مهرهای که آن را در جای خود نگهداشته، مشاهده کرد. در اینجا یک انبردست برای بازکردن مهره لازم است.
بعد از بازکردن مهره، باید محفظه کنترل را جدا کرد. این محفظه کنترل همان قسمتی است که ترموستات و اجزایش داخل آن قرار گرفتهاند. برای این کار پیچهای نگهدارنده را باز میکنند و برای جلوگیری از بازشدن کامل و ریختن پیچها سیمهایی وجود دارند که محفظه را به بدنه یخچال متصل خواهند کرد.
تست اهرم درجهبندی ترموستات
تنظیم هر ترموستات بهوسیله اهرم درجهبندی آن انجام میشود که در کارکرد استاندارد کمپرسور نقش مهمی ایفا میکند. درصورتیکه درجهبندی مذکور نتواند بر دماپا و کمپرسور تأثیر بگذارد و کارایی آن را کنترل کند، باید دانست که سیمکشیهای مربوط به این قسمت، از محفظه کنترل جدا شدهاند. در شیوه دیگر ارزیابی ترموستات باید بهگونهای عمل نمود که چرخش آن تا آخرین درجه ادامه پیدا کند؛ در این صورت اگر کمپرسور فعالیت خود را آغاز کند یعنی دماپا سالم است، اما اگر کمپرسور خاموش شد باید ترموستات را تعویض کرد؛ در این صورت میتوان میزان اثرگذاری اهرم را در زمینه کارایی کمپرسور ارزشیابی کرد.
مراحل تکمیلی تعویض ترموستات
بعد از بازکردن محفظه، گیرههای متصلکننده ترموستات به محفظه را باز میکنند تا دماپا دیده شود؛ پس از آن لولههای حساس را به همراه ترموستات خراب از محفظه کنترل جدا میکنند. برای جلوگیری از سردرگم شدن سیمها و اتصالات آن، از اتصالات محفظه و دماپا عکس میگیرند. بعد از آن سیمها و اتصالات مربوطه را توسط یک موچین از دماپا جدا کرده و ترموستات خراب را خارج میکنند؛ شایانذکر است که در صورت فشار وارد کردن به سیمها، قطع خواهند شد. در مرحله بعدی عایقهای لوله مویی یخچال را تعویض میکنند. جایگاه لوله مویی در جدار داخلی یخچال است که بدون نیرو واردکردن میتوان آن را در دیواره جدا کرد؛ در بعضی موارد ممکن است در انتهای لوله یک دندانه وجود داشته باشد که میتوان توسط پیچگوشتی آن را باز کرد. در قدم بعدی عایق لوله مویی را خارج کرده و آن را بر روی ترموستات جدید قرار میدهند؛ پس از آن لوله را داخل دیواره قرار داده و اتصالات را مانند قبل، در کنار یکدیگر تعبیه میکنند. در مرحله آخر باید طبق عکسی که قبل از جداکردن، گرفته شد، ترموستات جدید را وصل کرد. مهره شفت را بعد از اتصال با انبر محکم کرده و محفظه کنترل به جایگاه اولیه خود بازمیگردد. پیچهای محفظه در جای خود قرار میگیرند تا محفظه به دیواره متصل گردد. عایق ترموستات را در داخل دیواره محکم میکنند تا بتوان اهرم درجه را تعبیه کرد؛ پس از انجام این مراحل نصب ترموستات به اتمام رسیده و باید از عملکرد آن اطمینان حاصل نمود. برق یخچال را متصل کرده و به ترموستات زمان میدهند تا کمپرسور به درجه برنامهریزی شده برسد.
✍️ سخن نهایی
رفع مشکل مربوط به تنظیمات دما با تعمیر دماپای یخچال میسر میشود. در برخی موارد برای رفع نقصهای موجود در کمپرسور هم بایستی ترموستات یخچال را تعویض کرد. اگر یخچال و فریزر در کار خود ضعیف عمل کنند، بایستی نسبت به رفع این ضعف اقدام کرد که یک قسمت از این اقدامات مرتبط با تعمیرات دماپای یخچال است. آگاهی از دلایل خرابی ترموستات هر یخچال و مطلع بودن درباره روشهای پیشگیری از این رخداد میتواند در حفظ و نگهداری و در مرحله تعمیرات نقش مهمی ایفا کند. مواردی مانند ایجاد برفک و یخ در فریزر، عدم ایجاد برودت برای مواد غذایی، کالیبره نبودن و کارکردن مداوم کمپرسور، لزوم تعمیر و تعویض دماپا را تقویت خواهد کرد.
اولین تأثیر خرابی دماپا در هر یخچالی، فساد در مواد غذایی و ازبینرفتن تازگی آنها خواهد بود. دمای ناپایدار در هر یخچال منجر به ازبینرفتن و فاسد شدن میوهها و سبزیجات خواهد شد. تأثیر کارایی درست یا نادرست ترموستات بر عملکرد موتور و کمپرسور یخچال، غیرقابلانکار است و به همین علت باید با مشاهده اولین علائم خرابی در دماپا، نسبت به بررسی و رفع مشکل آن اقدام نمود؛ در صورت مشاهده مشکلات موجود در دماپا و کمپرسور یخچال میتوانید با متخصصین مجرب داوود المنت مشورت کنید و یخچال خود را از ضررهای بیشتر حفظ نمایید.
✏️پیشنهادات و نظرات خود را درباره این مقاله برایمان کامنت کنید… .
بروزرسانی در تاریخ 1401/08/22